Czym dla Polaka różni się nauka języka angielskiego od nauki języka czeskiego? Jak trudny jest język czeski dla polskich dzieci z terenów przygranicznych? O tym rozmawialiśmy z Lucią Zormanovą, mieszkanką Karwiny, nauczycielką języka czeskiego w polskim przedszkolu Towarzystwa Ewangelickiego w Cieszynie oraz wykładowcą dydaktyki i pedagogiki na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.
Jakie jest zainteresowanie językiem czeskim? Ile dzieci w przedszkolu uczy się języka czeskiego?
Wszystkie dzieci się uczą. Lekcje są zawsze dla całej klasy, tak samo jak lekcje języka angielskiego.
Jak często mają lekcje czeskiego?
Dwa razy w tygodniu.
Czy wiesz, jaką motywację mają rodzice, aby ich dzieci uczyły się czeskiego?
Nie rozmawiałem ze wszystkimi rodzicami, ale najczęściej wspominają, że ta znajomość przyda się kiedyś w pracy, ponieważ w ten sposób mogą pracować zarówno po czeskiej, jak i po polskiej stronie granicy. Ponadto niektóre firmy w regionie cieszyńskim cenią sobie znajomość obu języków i preferują takich pracowników.
Jaki jest poziom rozumienia języka czeskiego wśród polskich dzieci z Cieszyna?
Co dziecko, to inna sytuacja. Są dzieci, które mają kontakt z czeskim od urodzenia, pochodzą z rodzin mieszanych. Są dzieci, które nie mają tak intensywnego kontaktu, ale wszystkie mają jakiś kontakt. Zwykle są po czeskiej stronie kilka razy w tygodniu – niektóre z nich chodzą tam do szkół artystycznych (ZUŠ) lub na hokej. Są też dzieci, które są w pełni dwujęzyczne, od początku znają czeskie piosenki.
Jednak niezależnie od ilości wcześniejszych kontaktów, są polskie dzieci w stanie zrozumieć prostą bajkę w języku czeskim od początku nauki, o ile opowiadaniu towarzyszą jakieś obrazki i ilustracje.
Jaki poziom języka czeskiego są dzieci w wieku przedszkolnym w stanie osiągnąć?
Rozumieją prawie wszystko, ale gorzej jest z mówieniem. Te dzieci, które nie pochodzą z rodzin, w których mówi się po czesku – znają tylko proste zwroty i słowa związane z prostými tematami (owoce, warzywa, zwierzęta, rodzina, ubrania, środki transportu, zabawki), znają około 10 czeskich piosenek, dwie kolędy, kilka wierszy. Ale w porównaniu do tego, ile są w stanie nauczyć się po angielsku, to po czesku nauczą się o wiele więcej, ponieważ jest to dla nich łatwiejsze.
Czy uczą się także o czeskiej kulturze i tradycjach?
Tak, to też. Kiedy są święta, rozmawiamy o tym, jak obchodzimy je w Czechach, a jak w Polsce.
Jakie czeskie piosenki i bajki są najbardziej lubiane przez dzieci?
Dzieci lubią, gdy uczymy się piosenki, w których pokazujemy fabułę ruchem. Lubią bajkę o Piesku i kocie. Poza tym czytamy głównie bajki, które znają już po polsku.
Czy znasz jakieś czeskie przedszkola, gdzie uczą polskiego?
W regionie Zaolzie znajduje się 33 przedszkół z polskim językiem nauczania, dla dzieci należących do polskiej mniejszości narodowej mieszkającej w regionie, tam polski jest językiem nauczania.
Co jest największym problemem dla dzieci? Czy są w stanie nauczyć się np. Czeskiego „ř“?
Wiele dzieci w tym wieku ma liczne wady wymowy, więc trudno to ocenić. Są dzieci, które od początku nie mają większych problemów z wymową, a są i takie, których wymowa bardzo pokazuje, że czeski jest dla nich jednak językiem obcym.
Jakie są najpopularniejsze i najskuteczniejsze zajęcia do nauki i ćwiczenia języka u tak małych dzieci?
Dzieci w wieku przedszkolnym nadal muszą być uczone poprzez zabawę, ale często te najprostsze gry, które często powtarzamy, są te najbardziej popularne, np. zajączek w swojej norze (králíček v své jamce) lub gra wstań, w którą gra się poprzez mówienie np. wstań, kto ma psa / kota w domu lub młodszego brata / starszą siostrę – w zależności od tego, jaki temat robimy. Jeśli mówimy o rodzinie, podaję zdania o rodzinie, jeśli o zwierzętach, podaję zdania o zwierzętach itp.
Czym różni się nauczanie podobnego języka od nauczania języka z innej rodziny językowej - np. od nauczania języka angielskiego?
W języku czeskim możemy wykorzystać fakt, że dzieci mniej więcej od początku rozumieją, co się do nich mówi. Dlatego od początku można uczyć je prostych piosenek i czytać im proste historie.
źródło: Michaela Nakládalová
W Żorach, przy osiedlu Powstańców Śląskich 23, otwarto autonomiczny sklep Piko24, który działa całkowicie bezobsługowo, opierając się na technologii opartej o sztuczną inteligencję stworzoną przez polskich inżynierów. Punkt uruchomiono 1 czerwca, a dostęp do niego możliwy jest przez całą dobę, siedem dni w tygodniu. Sklep nie posiada ani kas tradycyjnych, ani samoobsługowych. Nie ma też sprzedawców. Klienci muszą jedynie zainstalować aplikację, zarejestrować numer telefonu i dodać kartę płatniczą. Następnie skanują kod QR przy wejściu, wybierają produkty z półek i wychodzą – płatność zostaje pobrana automatycznie. System sam wykrywa, co zostało zabrane.
Katowice Airport rozwija ofertę dla klientów biznesowych. Na lotnisku oddano do użytku nowoczesny hangar przeznaczony dla samolotów General Aviation. To największy tego typu obiekt w historii portu – jego konstrukcja pozwala na obsługę odrzutowców i śmigłowców w najwyższym standardzie.
Liczba ludności kraju morawsko-śląskiego zmniejszyła się o 6591 osób do 1,183 mln w ciągu 2024 r. Spadek ten spowodowany był nie tylko nadwyżką zgonów nad urodzeń żywych (o 4993 osoby), ale także ujemnym saldem migracji (–1598 osób). W porównaniu z rokiem 2023 odnotowano znacznie mniej urodzeń żywych, imigrantów i małżeństw, podczas gdy liczba emigrantów rosła rok do roku. Liczba zgonów i rozwodów pozostała na tym samym poziomie.
Frekomos
dle firemní klasifikace
Czechy, Kraj morawsko-śląski
Portal i-Region.eu
na podstawie doświadczenia
Czechy, Kraj morawsko-śląski
Portal i-Region.eu
na podstawie doświadczenia
Czechy, Kraj morawsko-śląski