W 2022 roku naukowcy z Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu w Ostrawie (PřF OU) wraz z kolegami z Instytutu Biofizycznego Akademii Nauk Republiki Czeskiej w Brnie udali się na Islandię, gdzie chcieli szukać żarłacza drobnogłowego w okoliczne wody morskie, które żyją od ponad 400 lat. Dzięki nawiązanym kontaktom w końcu udało im się pozyskać próbki tkanek tego majestatycznego stworzenia. Po wyizolowaniu kwasów nukleinowych i pomyślnym ich sekwencjonowaniu odkryli możliwy ślad ich długowieczności w RNA rekina.

„Krótko mówiąc, odkryliśmy, że długowieczny rekin drobnogłowy wytwarza w zwiększonym stopniu odwrotną transkryptazę kodowaną przez gen LINE-1. Odwrotna transkryptaza jest enzymem aktywnym m.in. w komórkach nowotworowych, gdzie częściowo odpowiada za ich nieśmiertelność. Naszym zdaniem jest możliwe, że rekin drobnogłowy w określony sposób przejął pewne cechy procesów molekularnych charakterystycznych dla komórek nowotworowych, a jednocześnie potrafił ewolucyjnie nimi kierować i wykorzystywać je do osiągnięcia ekstremalnej długowieczności” – sugeruje dr Martin Bartas z Katedry Biologii i Ekologii w imieniu ostrawskiego zespołu PřF OU.

Chociaż jest to wyjątkowe odkrycie, naukowcy z Ostrawy i Brna pozostają ostrożni w wyciąganiu dalszych wniosków.

„Myślę, że wciąż jesteśmy na początku. Oczywiście nasze wnioski wymagają potwierdzenia w dalszych badaniach i analizach. Jak dotąd dysponujemy jedynie danymi transkryptomicznymi, które obejmują jedynie część informacji genetycznej żarłacza drobnogłowego. Aby nasza wiedza na temat tego stworzenia była kompleksowa, musielibyśmy polegać na bardziej szczegółowej analizie próbek z większej liczby tkanek i większej liczby osobników rekinów drobnogłowych. W tej chwili poszukujemy sponsorów, dzięki którym moglibyśmy przeprowadzić dalsze analizy, a także kosztowne sekwencjonowanie całego genomu jego DNA” – dodaje kolejny członek zespołu ostrawskiego, dr Jiří Červeň z Wydziału Biologii i Technologii Ekologia Wydziału Nauk UJ.

Dopiero sekwencjonowanie całego genomu DNA rekina drobnogłowego może dowiedzieć się więcej na temat pewnego rodzaju pętli ewolucyjnej, dzięki której stworzenie to dożywa sędziwego wieku i jest odporne na szereg chorób. „Ślad długowieczności” odkryty przez naukowców z Ostrawy i Brna może w przyszłości zaowocować opracowaniem skuteczniejszych leków na szereg chorób.

źródło: Ostravska univerzita